لوله هایی که در صنایع مورد استفاده اند، به صورت کلی به دو دسته تقسیم می شوند: آهنی و غیر آهنی. لوله های مانیسمان (بدون درز) یکی از انواع لوله های فولادی پرکاربرد هستند و یکی از مستحکم ترین و مقاوم ترین لوله ها در برابر فشار و حرارت به حساب می آیند. این لوله ها دارای سایزها و رده های مختلفی هستند که در این مقاله می خواهیم به طور خاص به لوله مانیسمان رده 80 بپردازیم.
به طور کلی ساخت لوله مانیسمان به چند روش انجام می شود که هر یک، ویژگی خاصی دارند: اکستروژن شمش های فولادی و ریخته گری گریز از مرکز و نورد. اما معمولاً برای تولید لوله مانیسمان رده 80، ابتدا باید شمش فولادی استوانه ای شکل را در دمای بسیار بالایی حرارت داد و سپس با خارج کردن مواد از داخل استوانه، بدنه لوله را ساخت. در مرحله بعد باید این بدنه را از دستگاهی که غلتک های مختلفی دارد، تا زمانی که قطر بدنه کم شود، عبور دهیم. جالب است بدانید که ضخامت لوله رده 80 بیشتر از لوله رده 40 است و در نتیجه از نظر تحمل فشار و مقاومت، نسبت به رده 40 برتری دارد.
کارخانه ها برای تولید لوله مانیسمان رده 80 از استاندارد ASME B36.10 برای نوع فولادی و از استاندارد ASME B36.19 برای جنس استیل تبعیت می کنند. بر اساس این استانداردها، بازه ای برای تمام مشخصات و قیمت لوله مانیسمان تعریف شده که توصیه می شود محصول نهایی از آنها پیروی بکند.
لوله مانیسمان رده 80 از سایز 1.2 تا ۲۴ اینچ به شکل بدون درز و در سایزهای بیشتر از ۲۸ اینچ به صورت درز مخفی ساخته می شود. این لوله ها، بر اساس ضخامت و طول شاخه ها مقایسه می شوند و به طور مثال وزن شاخه ای6 متری از طریق فرمول زیر قابل محاسبه است:
1000 / ضخامت لوله * ۱۴۷ * لوله قطر خارجی لوله = وزن شاخه ۶ متری
(در این فرمول ضخامت و قطر خارجی لوله بر حسب میلی متر است.)
حال که با نحوه تولید و ویژگی های لوله مانیسمان رده 80 آشنا شدیم، در ادامه کاربردهای این لوله را معرفی خواهیم کرد.
لوله مانیسمان رده 80 یکی از لوله های بدون درزی است که به دلیل تحمل فشار بالا، یکی از پرکاربردترین لوله ها در صنعت به شمار می آید و مشتریان زیادی در کشورهای صنعتی دارد. شایان ذکر است که نام های دیگر لوله مانیسمان رده 80 در بازار، لوله رده 80 بدون درز و sch 80 است.
این لوله ها به دلیل قطر، ضخامت و در نهایت وزن بیشترشان، مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به سایر لوله ها دارند و همین امر موجب شده تا در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی و … استفاده شوند. از دیگر کاربردهای لوله مانیسمان رده 80، می توان به استفاده در نیروگاه ها، مبدل های حرارتی، خطوط فشار قوی و … اشاره کرد.
با وجود این که لوله مانیسمان رده 80 به رده 40 شباهت زیادی دارد، اما در پروژه هایی که در فضای روباز انجام می شوند یا در محیط هایی با فشار و دمای بالا قرار دارند، استفاده از رده 80 توصیه می شود. در انتهای این مقاله نیز قصد داریم تا چند مورد دیگر از تفاوت های بین این دو رده لوله مانیسمان را بررسی کنیم.
همان طور که در ابتدا گفتیم، اصطلاح رده در واقع به ضخامت دیواره لوله ربط دارد. شماره رده نیز مقیاسی است که توسط سازمان استاندارد ANSI وضع شده که طبق آن، این عددهای گوناگون به معنی اندازه های متفاوت ضخامت دیواره برای لوله هایی با قطرهای یک اندازه هستند. در این رده بندی هر چه قدر عدد رده بزرگ تر باشد، ضخامت و مقاومت لوله در مقابل فشار نیز بیشتر خواهد بود. رده های مختلف لوله مانیسمان عبارتند از: ۵، ۱۰، ۲۰،۳۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۴۰ و ۱۶۰ که در این بین، رده های 40 و 80 از سایرین محبوبیت بیشتری دارند.
برای تولید لوله مانیسمان رده ۸۰ و ۴۰ از مواد مشابهی استفاده می شود ولی چون برای ساخت لوله مانیسمان رده ۸۰ مواد اولیه بیشتری نیاز است، لوله رده 40 از وزن کمتری برخوردار است و نصب راحت تری هم دارد. همین مورد باعث شده تا از نظر قیمتی نیز با هم تفاوت داشته باشند و بدیهی است که رده 80 قیمت بالاتری نسبت به رده 40 دارد.
از آن جایی که لوله مانیسمان رده ۸۰ از رده ۴۰ ضخامت بیشتری دارد، استقامت آن هم بیشتر خواهد بود. پس اگر برای انتقال موادی با فشار یا دمای بالا به لوله کشی نیاز پیدا کردیم، لوله مانیسمان رده ۸۰ به دلیل ضخامت بیشتری که دارد، گزینه بهتری است.
در تاسیسات ساختمانی اما استفاده از رده 40 رایج تر است ولی اگر به لوله های محکم تری نیاز داشته باشیم، بهتر است به سراغ لوله مانیسمان رده ۸۰ برویم. البته لازم به ذکر است که این رده لوله معمولاً در مواقعی که لوله روی سطح جاگذاری می شود، مورد استفاده است و نه زیر سطح.