زانو فولادی کلاس 3000 (Steel Elbow) از اتصالات بسیار مهم و پر کاربرد در تاسیسات و لوله کشی است که برای تغییر جهت جریان از آن استفاده می شود. اتصالات در صنعت لولهکشی را از نظر های مختلفی می توان تقسیم بندی کرد. اتصالات پر استفاده در صنعت را از نظر جنس می توان به سه نوع فولادی، استیل و گالوانیزه تقسیم کرد که از این میان اتصالات فولادی، به دلیل خواص ضد رسوب، قابلیت تحمل وزن و فشار نسبتا بالا و قابلیت بازیافت بسیار مورد توجه و با اهمیت هستند.
به طور کلی اتصالات مورد استفاده در صنعت بسیار متنوع هستند و انواع مختلفی از جمله زانویی، سه راهی، مهره ماسوره، تبدیل، درپوش، سرشلنگی، بوشن و نیپل فشار قوی دندهای را دارند. بدون شک یکی از پر استفاده ترین انواع اتصالات در سیستم لوله کشی، فاضلاب کشی و تاسیسات، اتصالات زانویی و به طور خاص زانو فولادی کلاس 3000 است. در ادامه با زانویی کلاس 3000 ، ویژگی ها، انواع و خصوصیات آن آشنا می شویم.
اتصالات لوله فولادی (Steel Fittings) دسته ای از تجهیزات پر کاربرد در صنعت لوله کشی هستند که به منظور عوض کردن جهت جریان، ایجاد انشعاب در لوله اصلی برای فراهم کردن مسیر های بیشتر برای عبور سیال و دیگر اقدامات این چنینی تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند. از میان انواع اتصالات فولادی موجود در صنعت، زانو ها به ویژه زانویی کلاس 3000 از پرفروش ترین و پرکاربردترین اتصالات محسوب شده و کیفیتی در خور و بی نظیر دارد.
زانوی فولادی کلاس 3000 برای تغییر مسیر جریان سیال با زوایای مختلف، انشعاب گیری، اتصال رابط ها و لوله ها به یکدیگر به کار برده می شود. همان طور که پیشتر اشاره کردیم، زانو فولادی کلاس 3000 یکی از اتصالاتی است که در صنایع و تاسیسات کاربرد زیادی دارد و ساختار پیچیده ای نداشته و به طور کلی برای تغییر جهت در مسیر لوله استفاده می شود.
اتصالات به شیوه های مختلفی قابلیت وصل شدن به سیستم لوله کشی را دارند که از پر کاربردترین آن ها می توان به اتصالات جوشی و اتصالات رزوه ای اشاره کرد. زانوهای فولادی کلاس 3000 را نیز می توان بر اساس نحوه اتصال (جوشی یا رزوه ای) تقسیم بندی کلی کرد.
زانوهای فولادی کلاس 3000 را می توان بر پایه های مختلفی تقسیم بندی کرد اما مهم ترین معیار تقسیم بندی زانو فولادی، بر اساس زاویه خم زانو است. بر این اساس اتصالات زانویی به زانوهای 45، 60، 90 و 180 درجه تقسیم می شوند. استفاده از هر کدام از این زانوها بسته به موقعیت و شرایط موجود در سیستم لوله کشی است. به عبارت دیگر، با توجه به اینکه خطوط لوله در چه زاویه ای نسبت به هم قرار می گیرند، از هر کدام از این زانو ها استفاده می شود.
به عنوان مثال از زانوی 45 درجه در مواردی که نیاز به تغییر جهت در یک مسیر باشد، استفاده می شود و در شرایطی که تغییر جهت همراه با تغییر شعاع باشد، زانوی 90 درجه بهترین گزینه است. در صورتی که مسیر رفت و برگشت به طور موازی با هم قرار بگیرند زانو جوشی 180 درجه کاربرد دارد. پس مشاهده شد که با توجه به موقعیت لوله ها نسبت به یکدیگر، از انواع مختلف زانو فولادی کلاس 3000 استفاده می شود. ضمناً برخی از اتصالات زانوهای فولادی کلاس 3000 که جزو زانوهای 90 درجه هستند، علاوه بر تغییر مسیر جریان سیال برای تغییر سایز نیز به کار برده می شوند و با نام اتصالات زانویی کاهنده خوانده می شوند.
اتصالات زانویی فولادی مانند تمامی لوله ها و اتصالات فولادی دیگر علاوه بر ساختار و کاربرد بر حسب کلاس فشاری یا توان تحمل باری نیز تقسیم بندی می شوند. از ویژگی های عالی زانو فولادی کلاس 3000 این است که جزو کلاس هایی است که وقتی اتصالات در این دسته قرار می گیرند، می توانند فشارهای بالا را به خوبی تحمل نمایند.
یکی دیگر از شیوه های تقسیم بندی زانو های فولادی بر اساس شعاع آن ها است. بر اساس این معیار در یک تقسیم بندی دیگر زانوهای فولادی کلاس 3000 به دو دسته زانو با شعاع کوتاه و زانو با شعاع بلند ( زانویی جوشی )تقسیم می شوند.
اتصالات زانو کلاس 3000 در سایزهای مختلف و با ساختارهای مختلف تولید شده و در صنایع مختلف بسیار کاربردی هستند. به طور کلی در هنگام لوله کشی هر کجا به تغییر مسیر جریان و خط لوله احتیاج باشد، زانوهای فولادی کلاس 3000 به کار می آیند. زانوهای فولادی به دو شیوه درزدار و مانیسمان (بدون درز) تولید می شوند که در ادامه نحوه تولید شرح داده شده است.
همان طور که اشاره کردیم، دسته بندی زانو جوشی فولادی کلاس 3000 به دو نوع درز دار و مانیسمان بر اساس نحوه تولید قطعه به صورت متفاوت شکل می گیرد. در زانو فولادی جوشی درزدار، دو لبه ورقه فولادی ضدزنگ توسط الکترود با جریان قوی ذوب شده و لبه ها به یکدیگر جوش می خورند این درحالی است که در حالت زانو فولادی مانیسمان، با ایجاد کردن سوراخ در وسط استوانه فولاد ضد زنگ، آلیاژ اولیه بدون درز برای تولید این نوع زانو، تهیه می شود.