اتصالات دنده ای استیل (Threaded Steel Fittings) دسته ای با اهمیت از اتصالات هستند که جهت وصل کردن انواع لوله ها و سایر تجهیزات مکانیکی به یکدیگر استفاده می شوند و به کار می روند. در این مطلب به جهت اهمیت بالای اتصالات در صنعت لوله کشی، تاسیسات و سایر صنایع کشور، به معرفی اتصالات به طور کلی و معرفی اتصالات دنده ای استیل به طور خاص می پردازیم.
ابتدا لازم است که به یک پرسش اولیه پاسخ دهیم. اتصالات لوله کشی چه چیزی هستند و کاربرد آن ها چیست؟
اتصالات از جمله تجهیزات و اجزای بسیار مهم و جدا نشدنی هر سیستم لوله کشی هستند که به علت کاربرد های زیر، بسیار دارای اهمیت هستند. در واقع می توان گفت که نقش اصلی اتصالات لوله کشی به خصوص اتصالات دنده ای فولادی، هدایت سیال به مسیر مورد نظر است. همچنین مزیت اصلی و مهم استفاده از اتصالات لوله کشی این است که در صورت ایجاد خرابی در قسمتی از لوله ها، می توان به آسانی تعمیرات را انجام داد.
برخی از کاربرد های اتصالات به ویژه اتصالات دنده ای استیل به شرح زیر است:
در ادامه به این پرسش که معیار های دسته بندی اتصالات به چه شکل است، پاسخ خواهیم داد.
اتصالات لوله کشی را می توان با معیار های مختلفی دسته بندی و تقسیم کرد. مهم ترین ویژگی یک اتصال، جنس آن است. به طور معمول اتصالات پر کاربرد در صنایع مختلف از جنس های فولادی (استیل)، آلیاژی، گالوانیزه و پلی اتیلن ساخته می شوند. در این مطلب همان طور که از عنوان مشخص است، درباره اتصالات با جنس استیل (فولاد) اطلاعات کسب خواهیم کرد. مقاله استیل چیست را میتوانید مطالعه کنید.
نکته مهم بعدی درباره اتصالات لوله کشی، نحوه وصل شدن و اتصال آن ها به ادوات لوله کشی (لوله ها و تجهیزات) است. به طور کلی برای وصل کردن اتصالات به خط لوله یا از روش جوشکاری یا از روش ایجاد دنده (رزوه) و پیچاندن، استفاده می شود. در صورت انجام جوشکاری که بسیار پرکاربرد بوده اما در مواردی باعث آسیب رساندن و تغییر دادن خواص مکانیکی خط لوله می شود، اتصال، اتصال جوشی نامیده می شود. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر درباره اتصالات جوشی، اینجا کلیک کنید.
در صورت ایجاد رزوه (دنده) روی خط لوله و اتصالات، احتمال آسیب رسیدن به خط لوله کمتر بوده اما مسئله آب بند بودن مطرح است که از مشکلات این روش است. به این نوع اتصال، اتصال دنده ای یا رزوه ای می گویند و این روش اتصال معمولا برای لوله های با قطر های کم به کار می رود.
در ادامه این مطلب با تعریف اتصالات دنده ای استیل، ویژگی ها، انواع و خصوصیات آن ها آشنا می شویم. سپس کاربرد های این اتصالات را نیز بررسی می کنیم. اما پیش از آن یک معرفی کوتاه از اتصالات دنده ای استیل می بینیم.
اتصالات دنده ای استیل از جنس فولادی (استیل) هستند و نحوه اتصال آن ها به خطوط لوله کشی نیز توسط دنده (رزوه) هست که به دلیل خواص مکانیکی مناسب فولاد و ویژگی های خاص اتصالات دنده ای، در صنایع مختلف به ویژه صنعت تاسیسات بسیار کاربردی هستند.
اتصالات دنده ای استیل، دسته ای از تجهیزات پر کاربرد در صنعت لوله کشی لوله کشی و تاسیسات هستند. دو ویژگی اصلی این اتصالات که در تعریف آن لازم است به آن اشاره کنیم در ادامه آمده است:
در یک تعریف ساده می توان فولاد (استیل) و در نتیجه اتصالات استیل را به صورت زیر معرفی کرد:
به آلیاژهایی که پایه آن ها از آهن تشکیل شده و کمتر از 2 درصد کربن دارند، استیل یا فولاد می گویند. باید توجه داشت که استیل ها خود انواع مختلفی دارند که در اثر تفاوت در میزان کربن موجود در آهن و همچنین حضور برخی دیگر از مواد، به وجود می آیند و تولید می شوند. در بخش بعد با انواع اتصال فولادی و ترکیب عنصر های آن ها آشنا می شویم.
همان طور که پیشتر نیز اشاره کردیم، اتصالات نقش عمده و حیاتی در صنعت دارند و امکان برقراری ارتباط در خطوط لوله را فراهم می کنند. در یک تعریف ساده، اتصالات استیل که در دو نوع جوشی و دنده ای وجود دارند، اتصالات لوله کشی هستند که از جنس استیل یا فولاد ساخته شده اند.
در اینجا لازم است تا اقدام به تعریف اتصالات آلیاژی کنیم. بدین منظور در ادامه به تعریف آلیاژ اشاره شده است:
آلیاژ (Alloy) در یک تعریف ساده، مخلوط یا محلول جامد فلزی متشکل از یک فلز اصلی که آن را فلز پایه میگویند با یک یا چند عنصر فلزی و یا غیرفلزی دیگر است. اتصالات آلیاژی، اتصالاتی هستند که جنس ماده اولیه ای که از آن ساخته میشوند، یک آلیاژ باشد.
حال با بخشی از تعریف اتصالات دنده ای استیل آشنا شدیم و آن تعریف استیل بود. در ادامه لازم است تا بیشتر با اتصالات دنده ای که جزو یکی از قدیمی ترین روش های اتصال سیستم های لوله کشی هستند، آشنا شویم.
ویژگی های اتصالات دنده ای:
همان طور که اشاره شد، استیل (فولاد) با توجه به عناصر به کار رفته در آن، انواع مختلف و در نتیجه خواص مکانیکی متفاوتی دارد. لازم به ذکر است که استاندارد ASME B16.11، مهم ترین و کامل ترین استاندارد درباره اتصالات لوله دنده ای و ساکت ولد است. در این استاندارد برای اتصالات دنده ای اطلاعات مهمی همچون نوع رزوه (دنده) و طول آن آمده است. همچنین این استاندارد، فشار های کارکرد، قطر، تلرانس های ابعادی و نحوه آزمایش اتصالات دنده ای استیل را مشخص می کند که بسیار دارای اهمیت است.
در ادامه انواع اتصالات دنده ای استیل، از نظر جنس و گرید فولاد به کار رفته را مشاهده می کنید:
جدول ترکیب شیمیایی
Grade | C | Mn | Si | P | S | Cr | Mo | Ni | |
A105 | 0.035 | 0.6 – 1.05 | 0.1 – 0.35 | 0.035 | 0.04 | 0.3 | 0.12 | 0.4 | |
A350 LF2 | 0.3 | 0.6 – 1.35 | 0.15 – 0.3 | 0.035 | 0.04 | 0.3 | 0.12 | 0.4 | |
A350 LF3 | 0.2 | 0.9 | 0.20-0.35 | 0.035 | 0.04 | 0.3 | 0.12 | 3.3 – 3.7 | |
A694 F52 | 0.26-0.265 | 1.60-1.64 | 0.15-0.35 | 0.025-0.030 | 0.025-0.030 | ||||
A694 F56 | 0.26-0.265 | 1.60-1.64 | 0.15-0.35 | 0.025-0.030 | 0.025-0.030 | ||||
A694 F60 | 0.26-0.265 | 1.60-1.64 | 0.15-0.35 | 0.025-0.030 | 0.025-0.030 | ||||
A694 F65 | 0.26-0.265 | 1.60-1.64 | 0.15-0.35 | 0.025-0.030 | 0.025-0.030 | ||||
A694 F70 | 0.26-0.265 | 1.60-1.64 | 0.15-0.35 | 0.025-0.030 | 0.025-0.030 |
جدول خواص مکانیکی
Grade | Tensile Strength (Mpa) | Yield Strength (Mpa) | Elongation (%) |
A105 | 485 | 250 | 22 |
A350 LF2 | 485 – 655 | 250 | 22 |
A350 LF3 | 485 – 655 | 260 | 22 |
A694 F52 | 455 | 360 | 20 |
A694 F56 | 470 | 385 | 20 |
A694 F60 | 515 | 415 | 20 |
A694 F65 | 530 | 450 | 20 |
A694 F70 | 565 | 485 | 18 |
در ادامه نیز کاربردی ترین اتصالات دنده ای استیل نام برده و معرفی شده اند: