فلنج ها یکی از پرکاربردترین قطعاتی هستند که برای وصل کردن بخش های گوناگون سیستم لوله کشی در صنایعی که نیاز به انتقال سیالات دارند، به کار گرفته می شوند و هنگام بستن شان معمولاً از گسکت و واشر علاوه بر پیچ و مهره ها، برای محکم کردن فلنج ها و جلوگیری از نشتی آنها استفاده می شود.
در این مقاله می خواهیم به بررسی گسکت ها بپردازیم اما برای درک بهتر نقش واشرها و اهمیت انتخاب گسکت مناسب برای فلنج ها، بهتر است ابتدا با این قطعه کمی آشناتر شویم.
گسکت (Gasket) در لغت به معنی واشر صنعتی آبندی یا درزبندی است و همان طور که از نامش پیداست برای جلوگیری از هر گونه نشتی در اتصالات مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد. گسکتها در واقع نوعی درزبند مکانیکی اند که از ورق هایی تخت از جنس استیل، لاستیک، چوب پنبه، فوم، آلومینیوم، فولاد و … ساخته می شوند و برای پر کردن فضاهای خالی بین دو اتصال (که می توانند دو فلنج باشند که به خاطر تحت فشار بودن در خطر نشتی اند) کاربرد دارد. به بیانی دیگر، واشر، مهر و مومی مکانیکی است که فضای بین دو سطح را در جهت آب بندی پر می کند.
لوله کشی تقریباً در تمام صنایع مهم کشور مثل پتروشیمی، فرآوری مواد غذایی، دارویی، آب، گاز و … استفاده می شود و از دلایل اهمیت گسکت ها، می توان به این موضوع اشاره کرد که اگر اتصالات در صنایعی که نام بردیم نشتی داشته باشند، ممکن است فاجعه به بار بیاید زیرا نشت، باعث از بین رفتن محصول و همچنین انرژی می شود. با واشرها می توان یک آب بندی قابل اطمینان برای جلوگیری از هر گونه نشت از اتصالات را تجربه کرد.
گسکت ها به دلیل کارایی که دارند می توانند برای هدف های گوناگونی استفاده شوند و علاوه بر مصارف صنعتی که پیش تر نام بردیم، در آب بندی دستگاه های مورد استفاده در تهیه و تولید مواد بهداشتی نیز کاربردی اساسی دارند اما یکی از مهم ترین کاربردهای واشرها، آب بندی محل اتصال فلنج ها است.
زمان اتصال اکثر فلنج های پرکاربرد هنگام لوله کشی صنایع مختلف، توصیه می شود از گسکت نیز برای پر کردن فاصله های میکروسکوپی بین فلنج ها و پوشاندن ناهمواری های روی سطح شان، استفاده شود. واشر، به عنوان عضوی برای آب بندی، بین دو پیشانی فلنج قرار می گیرد و با استفاده از نیروهای فشاری پیچ ها که پیرامون فلنج قرار دارند، نگه داشته می شود.
گسکت ها باعث ایجاد یک اتصال باکیفیت در فلنج می گردند و در واقع مسیر جریان سیالات را آب بندی می کنند و برای آب بندی دقیق، این اتصالات با فشار بیشتری بین سطوح قرار می گیرند. به بیان دیگر، واشرها باعث آب بندی و رفع عیبوب بین اتصال دو فلنج می شوند. همچنین اهمیت دارد که این گسکت ها به گونه ای انتخاب شوند که در طول زمان اتصال شان بتوانند در دما و فشار سیال عبوری عمر کنند.
گسکت ها را می توان از نظر جنس به سه دسته زیر تقسیم کرد که هر یک را به طور خلاصه شرح خواهیم داد:
برای مشاهده بهترین عملکرد از گسکت ها، بهتر است به مراحل و نکاتی توجه شود که در ادامه آنها را بیان خواهیم کرد:
از آن جایی که انتخاب گسکت مناسب برای فلنج ها، طول عمر سیستم لوله کشی را افزایش می دهد و از خسارات جلوگیری می کند، بهتر است نکات فوق برای عملکردی مناسب همواره رعایت شوند.