بدیهی است که خطوط لوله کشی نمی توانند تنها در یک مسیر مستقیم تاسیس شوند و در اکثر مواقع لازم است در ناحیه هایی به آن ها انشعاب داده شود و یا جهت حرکت آن ها تغییر کند. تجهیزاتی که وظیفه تغییر مسیر، ایجاد انشعاب و یا تغییر قطر لوله را بر عهده دارند، اتصالات نامیده می شوند. اتصالات دارای دو دسته کلی اتصالات جوشی و اتصالات فشار قوی هستند. اتصالات جوشی خود به دو دسته اتصالات جوشی درزدار و اتصالات جوشی مانیسمان و اتصالات فشار قوی به دو دسته اتصالات فشار قوی ساکت ولد و اتصالات فشار قوی رزوه ای تقسیم می شوند که است موقعیت های استفاده از هریک متفاوت است و بسته به شرایط محیط و خصوصیات سیال باید نسبت به تهیه و استفاده از هر نوع اتصالات اقدام نمود. در این مقاله سعی بر این است تا با اتصالات جوشی و مزایای آن ها بیشتر آشنا شویم.
اتصالات جوشی
همانطور که در مقدمه نیز بیان شد، اتصالات جوشی یکی از دو دسته اصلی اتصالات در سیستم های لوله کشی هستند که از کربن استیل، استنلس استیل و یا آلیاژهای فلزی گوناگون ساخته می شوند. اتصالات جوشی به وسیله جوشکاری به لوله یا شیرآلات متصل می گردند و به همین جهت به آن ها اتصالات جوشی می گویند. اتصالات اغلب بخشی از لوله هستند و اتصالات جوشی از لوله های درزدار و یا لوله های بدون درز ساخته می شوند. بدین صورت که لوله را به چند قطعه تقسیم می کنند و تحت حرارت آن ها را از قالب هایی که به شکل اتصالات گوناگون همانند زانویی است، عبور می دهند. روش دیگری که اغلب برای ساخت اتصالات جوشی درزدار سایز بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد، روش ریختگی است. این روش به دلیل وجود دو درز جوشی برای حرارت های بالا توصیه نمی گردد اما در برخی از ابعاد و همچنین برخی از اتصالات لازم است که از این روش استفاده شود. در روش ریختگی دو قالب به شکل دو نیمه اتصالات وجود دارند که فلز مذاب درون این دو قالب ریخته می شود و پس از اینکه سرد و به شکل قالب در آمد، دو نیمه را به وسیله قوس الکتریکی (همانند اتصال دو لبه لوله درزدار) یا به وسیله گاز بی اثر تنگستن به یکدیگر متصل می کنند.
مزایای اتصالات جوشی
اتصالات جوشی در صنایع گوناگون بسیار پر کاربرد بوده و دارای مقاومت به نسبت خوبی هستند. یکی از ویژگی های مهم اتصالات جوشی، مقاوت و آب بندی خوبی است که در هنگام جوشکاری جهت اتصال به لوله بر روی آن ها صورت می گیرد. همچنین اگر در هنگام جوشکاری دقت و تخصص لازم به کار گرفته شود، می توان از ورود اکسیژن و حتی تاثیر شرایط گوناگون آب و هوایی بر سیال جاری در سیستم جلوگیری نمود. جوشکاری اتصالات جوشی علاوه بر آب بندی بسیار خوب سبب می گردد پیچیدگی سیستم های لوله کشی کمتر شده و از لحاظ بصری یکدست تر و منظم تر به چشم بیایند. اگر اتصالات جوشی در یک سیستم لوله کشی دچار آسیب شوند، می توان نسبت به رفع آسیب و تعویض آن ها راحت تر از دیگر اتصالات اقدام نمود. در مواردی حتی می توان از یک تکه لوله، برای ناحیه آسیب دیده استفاده کرد. اتصالات جوشی پس از نصب به صورت یکپارچه در آمده و وزن نهایی سازه ساخته شده با اتصالات جوشی از وزن نهایی همان سازه که با اتصالات فورج ساخته شده است، کمتر است. بنابراین در موقعیت هایی که وزن از پارامترهای تعیین کننده برای یک سیستم بوده، توجه به این مسئله ضروری است. به عنوان آخرین مزیت این دسته از اتصالات، می توان مقرون به صرفه بودن از لحاظ اقتصادی را نام برد. از آن جایی که اتصالات جوشی به وسیله جوش لب به لب به یکدیگر متصل می شوند، همپوشانی کمتری داشته و در نتیجه در مصرف فلز صرفه جویی می شود. در اتصالات فشار قوی از آن جایی که قسمتی از لوله برای نصب داخل اتصالات قرار می گیرد، همپوشانی رخ داده و در نتیجه هزینه نهایی افزایش می یابد.